ترمیم دندان شکسته بستگی به نوع و شدت شکستگی دارد. در صورتی که دندان شکسته از قسمت خارجی خود، یعنی اسناد اکلوژنال (سطح بالایی دندان) شروع شده باشد و رویهٔ عصب را تحت تاثیر قرار ندهد، معمولاً می‌توان آن را با روش‌های ترمیمی مختلف بهبود داد.
یکی از روش‌های معمول برای ترمیم دندان شکسته، استفاده از پرداخت (فیلینگ) است. در این روش، پزشک دندان را از بخش شکسته پاک سازی کرده و سپس با استفاده از مواد ترمیمی، مثل رزین رنگی یا آمالگام، فضای شکستگی را پر کرده و دندان را به شکل طبیعی بازسازی می‌کند.
اگر شکستگی دندان به حدی است که عصب را تحت تاثیر قرار داده یا منجر به تشکیل عفونت شده است، نیاز به روش‌های درمانی دیگر مانند روت کانال (درمان عصب) ممکن است. در این روش، عصب آسیب دیده حذف شده و فضای داخلی دندان با مواد ترمیمی پر می‌شود تا عفونت برطرف شود و دندان قابل استفاده مجدد شود.
به هر حال، برای تعیین روش مناسب برای ترمیم دندان شکسته خود، بهتر است با یک پزشک دندانپزشک مشورت کنید. او می‌تواند بر اساس وضعیت خاص دندان شما، به شما راهنمایی کند و بهترین درمان را توصیه کند.
دلایل شکستن دندان
دندان‌ها معمولاً خیلی قوی هستند، اما ممکن است به دلایل مختلفی شکسته شوند. برخی از عوامل رایج که می‌توانند منجر به شکستگی دندان شوند عبارتند از:
1. ضربه فیزیکی: ضربه مستقیم به دندان می‌تواند باعث شکستگی آن شود، مانند ضربه در حادثه‌های ورزشی، تصادفات رانندگی یا سقوط.
2. ضربه غیرفیزیکی: بعضی وقت‌ها، تغییرات ناگهانی در فشار هوا یا تغییر سریع در دما می‌تواند به دندان آسیب برساند و باعث شکستگی آن شود. به عنوان مثال، مصرف غذا و نوشیدنی‌های سرد و سپس مصرف غذاهای گرم به صورت ناگهانی ممکن است منجر به تغییر سریع دما در دندان شده و تنشهای حرارتی ایجاد شود که به شکست‌ناپذیری دندان آسیب می‌رساند.
3. تعرض به فشار زیاد: استفاده نادرست از دندان و تعرض مکرر به فشارهای زیاد، مانند باز کردن قوطی‌ها یا جویدن اشیاء سخت می‌تواند باعث شکستگی دندان شود.
4. ضعف ساختاری: در برخی موارد، دندان‌ها ممکن است به صورت طبیعی ضعیف باشند و به راحتی شکسته شوند. عامل‌هایی مانند ضعف ژنتیکی، تغذیه ناصحیح، آسیب از پیش رفته، زخمهای لثه و عفونت‌های دهانی می‌توانند باعث ضعف ساختاری دندان شوند.
5. روزانه گریندن (پرسیدن دندان‌ها): عمل گریندن دندان‌ها به صورت ناخودآگاه در طول خواب و یا به صورت روزانه (برای تسکین استرس) می‌تواند باعث ضعف و شکستگی دندان‌ها شود.
6. پرکاربرد بودن: دندان‌هایی که در فعالیت‌های زیادی مانند جویدن غذا و چرخش برونداد ها به شدت استفاده می‌شوند، ممکن است بر اثر سایش و زمان مدت طولانی آسیب ببینند و در نتیجه شکستگی رخ دهد.
علاوه بر دلایلی که ذکر شدند، دلایل دیگری نیز می‌توانند منجر به شکستن دندان شوند. برخی از این دلایل عبارتند از:
1. بیماری‌های دندانی: بیماری‌هایی مانند تسریع فرایند تسنن (تبدیل شدن عاج به سخت و سفید)، دندان‌های شفاف یا ضعف ساختاری که می‌توانند ساختار دندان را ضعیف کرده و به شکستگی منجر شوند.
2. عفونت و التهاب: عفونت در لثه (لثه‌پذیری) یا درون ریشه دندان می‌تواند باعث ضعف ساختار دندان شده و به شکستگی دندان منجر شود.
3. بروز شیب در دندان‌ها: وجود شیب یا نامناسب بودن تماس بین دندان‌ها می‌تواند باعث فشار نادرست بر روی دندان‌ها شده و به شکستگی آنها منجر شود.
4. پوسیدگی: پوسیدگی شدید دندان می‌تواند ساختار دندان را تضعیف کند و در نتیجه شکستگی رخ دهد.
5. استفاده نادرست از ابزارهای دندانپزشکی: استفاده نادرست یا خشن از ابزارها و لوله‌های دندانپزشکی، همچون بلبرینگ (باید) زیاد در طول روش‌های درمانی می‌تواند به شکستن دندان منجر شود.
6. برخورد با جسم سخت: برخورد دندان با جسم‌های سخت نظیر قطعات فلزی، سنگ‌ها یا اشیاء دیگر می‌تواند باعث شکستگی دندان شود.
7. ضریب تغذیه نامناسب: تغذیه نامناسب و کمبود عناصر غذایی که برای سلامت دندان‌ها ضروری هستند، می‌تواند ساختار دندان را ضعیف کند و شکستگی را افزایش دهد.
مهم است توجه داشت که هر دندان و شرایط فردی ممکن است با دلایل مختلفی متفاوت بوده و برای تشخیص دقیق علت شکستگی دندان، بهتر است به پزشک دندانپزشک مراجعه کنید.
ترمیم و درمان دندان شکسته به وسیلهٔ پزشک دندانپزشک انجام می‌شود. روش‌های درمانی برای ترمیم دندان شکسته، بستگی به نوع و شدت شکستگی دارد. در ادامه، چندین روش معمول برای ترمیم و درمان دندان شکسته را شرح می‌دهیم:
روش های ترمیم دندان آسیب دیده
کانتور کردن
برای انجام کانتور کردن دندان و روکش کردن آن، مراحل زیر عموماً دنبال می‌شود:
- مشاوره: ابتدا بهتر است با پزشک دندانپزشک خود مشورت کنید. در این مرحله، می‌توانید انتظاراتتان را با پزشکتان به اشتراک بگذارید و دربارهٔ نتایج مورد انتظار، گزینه‌های درمانی و هزینه‌ها بیشتر بدانید.
- برداشت اثر: در این مرحله، پزشک دندانپزشک یک برداشت دقیق از دندان‌های شما می‌گیرد. این برداشت شامل تهیهٔ مدل سه‌بعدی دندان‌ها است که به عنوان راهنمایی برای ساخت روکش دندان استفاده می‌شود.
- آماده‌سازی دندان: پزشک قبل از نصب روکش، سطح دندان‌ها را با فرزکاری کمی کوچک می‌کند (حدود 0.5-1.5 میلیمتر) تا جایی که لایهٔ روکش بر روی آن جای بگیرد. معمولاً این بخش از فرایند با استفاده از مواد محافظتی و بی‌آلایش صورت می‌گیرد.
- بررسی و تنظیم: پس از آماده‌سازی دندان، روکش تهیه شده روی دندان قرار داده می‌شود. پزشک دندانپزشک با دقت آن را بررسی کرده و در صورت لزوم تنظیمات ضروری را انجام می‌دهد.
- چسباندن روکش: پس از تنظیم، روکش با استفاده از مواد چسبنده و قوی بر روی سطح دندان چسبانده می‌شود. سپس با استفاده از نور خاص (مانند لامپ UV)، مواد چسبنده فعال شده و روکش محکم متصل می‌شود.
روت کانال (درمان عصب): اگر شکستگی دندان به حدی است که عصب را تحت تاثیر قرار داده یا عفونت را ایجاد کرده است، روش روت کانال ممکن است لازم باشد. در این روش، عصب آسیب دیده حذف می‌شود و فضای داخلی دندان پاکسازی و ضدعفونی می‌شود. سپس فضای درونی را با مادهٔ خاصی پر می‌کنند و دندان را با پرداخت یا ترمیم کامل می‌کنند.
ترمیم تاج (Crown): در صورتی که شکستگی دندان بسیار جدی باشد و بخش قابل‌توجهی از ساختار دندان را آسیب داده باشد، پرداخت معمولاً کفایت نمی‌کند. در این موارد، ترمیم تاج به عنوان گزینه‌ای مناسب برای تقویت و بازسازی دندان استفاده می‌شود. در این روش، پزشک دندانپزشک قسمتی از دندان را از بین می‌برد و تاج (تاج تمام) سفارشی را بر روی دندان قرار می‌دهد.
مهم است توجه داشت که هر شکستگی دندان منحصر به فرد است و بهترین روش ترمیم و درمان برای شما بستگی به وضعیت خاص دندانتان و توصیه پزشک دندانپزشکتان دارد. پزشک شما می‌تواند به شما روش مناسب را توصیه کند و نحوهٔ عملیات را توضیح دهد.
کشیدن دندان شکسته
کشیدن دندان شکسته معمولاً یک روش درمانی است که در مواردی که دندان دچار آسیب جدی شده و نمی‌توان آن را ترمیم کرد، استفاده می‌شود. این روش به عمل جراحی دندان شناخته می‌شود و توسط یک دندانپزشک یا جراح دهان و فک و صورت انجام می‌شود.
قبل از کشیدن دندان، دندانپزشک شما ممکن است از رادیوگرافی (X-ray) برای بررسی وضعیت دندان استفاده کند و سپس منطقه پیرامون دندان را به طور کامل بی حس می‌کند. سپس با استفاده از ابزارهای خاصی، دندان از جا خارج شده و اگر لازم باشد غرزه‌های دندانی بسته می‌شود.
بعد از عمل کشیدن دندان، مراقبت‌های خاصی باید انجام شود تا بهبودی سریع‌تر صورت بگیرد. دندانپزشک ممکن است راهنمایی‌هایی درباره نوع غذاهایی که باید مصرف شود و رفتارهایی که باید پیروی شود، ارائه دهد. همچنین، ممکن است داروهای تسکین درد یا ضد التهابی تجویز شود.
مهم است که پس از کشیدن دندان شکسته، به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا وضعیت ترمیمی دندان را بررسی کند و در صورت نیاز، طرح درمان مناسب را تعیین کند.
نکات مهم جلوگیری از شکستن دندان
برای جلوگیری از شکستن دندان، می‌توانید از توصیه‌های زیر پیروی کنید:
1. رعایت بهداشت دهان: بهداشت دهان منظم شامل مسائلی مانند خوب شستشوی دندان‌ها، استفاده از نخ دندان و آب دهان‌کش است. این اقدامات باعث حفظ قوی بودن دندان‌ها و جلوگیری از سایش و آسیب آنها می‌شود.
2. استفاده از وسایل حفاظتی در ورزش‌ها: هنگام شرکت در ورزش‌های فعال، به ویژه ورزش‌هایی که خطر شکستن دندان را دارند مانند فوتبال، هاکی یا بسکتبال، استفاده از وسایل حفاظتی مانند دندان‌پوش، ماسک صورت یا رویشانی می‌تواند اهمیت بالایی داشته باشد.
3. پیشگیری از عادات بد: عادات بد مانند جویدن قلیان، گاز کردن چیس ها و استفاده از دندان به عنوان ابزار برای باز کردن مواد شکل‌دهنده می‌توانند منجر به ضعف و شکستگی دندان‌ها شوند. اجتناب از این عادات می‌تواند در حفظ سلامت دندان‌ها مؤثر باشد.
4. مراجعه به دندانپزشک به صورت منظم: با مراجعه منظم به دندانپزشک، مشکلات دندانی را به موقع تشخیص داده و درمان کرده و پیش از آنکه به شکستگی و خرابی نهایی برسند، اقدام به تعمیر و نگهداری دندان‌ها کنید.
5. رژیم غذایی سالم: تغذیه صحیح و متنوع شامل مصرف مواد غذایی کافی به ویژه مواد غذاییی که غنی از کلسیم، فسفر و ویتامین D هستند (مانند محصولات لبنی، ماهی، سبزیجات و میوه‌ها) باعث قوی شدن دندان‌ها و جلوگیری از شکستن آنها می‌شود.
6. استفاده از راهنمایی دندانپزشک: در صورتی که دندان‌های شما ضعیف هستند یا به خاطر عوامل دیگر در معرض شکستگی قرار دارند، دندانپزشک می‌تواند راهنمایی‌های خاص برای حفظ آنها ارائه کند، مانند استفاده از دندان‌پوش یا پروتکتورهای دندانی.
